با توجه به اینکه کشور آلمان برای بسیاری از افراد گزینه مناسبی برای زندگی، کار و تحصیل می باشد، چگونگی دریافت تابعیت این کشور توسط بسیاری از آنها سوال می شود. آلمان کشوری پر از رویه های اداری و مقررات قانونی است، بنابراین حتی بر اساس نظر وزارت امور خارجه فدرال آلمان قانون شهروندی این کشور بشدت پیچیده است. افرادی که توسط اقامت دائم به زندگی در آلمان مشغولند شرایط تابعیت و شهروندی را ندارند، اقامت دائم برخی محدودیت ها را ایجاد می کند، به همین دلیل بسیاری از ساکنین به دنبال دریافت تابعیت آلمان هستند. داشتن تابعیت آلمان به شما حقوقی می دهد که شامل موارد زیر می باشند:
• حق رای
• حق جابجایی آزاد
• حق شرکت در مجلس و اجتماعات
• حق حمایت کنسولی
• دسترسی نامحدود برای یافتن شغل در آلمان
• حق تبدیل شدن به کارمند دولت و غیره
تابعیت آلمان
شهروند آلمان کسیست که تابعیت این کشور را دارد، یعنی شخصی که آن را بدست آورده و آن را از دست نداده است. افرادی که از طریق پناهندگی در آلمان، مهاجران قومی یا افراد تبعیدی تبار آلمانی و خانواده های آنها که در آلمان پذیرفته شده اند Statusdeutsche)، یا آلمانی ها با توجه به وضعیت، اما نه تابعیت) نیز آلمانی هستند. از تاریخ 1 آگوست 1999، آنها به طور قانونی تابعیت آلمان را از طریق مجوز صادر شده مطابق با ماده 15 قانون پناهندگان فدرال دریافت می کنند.
هر کسی که تابعیت آلمان را داشته باشد، بدون در نظر گرفتن روش قانونی دریافت تابعیت، از حقوق و وظایف مشابه سایر شهروندان در آلمان برخوردار است.
اثبات تابعیت
تابعیت آلمان به طور رسمی توسط گواهی تابعیت اثبات می شود، اطلاعات مربوط به تابعیت این کشور در کارت های شناسایی و گذرنامه (فقط مدارک اولیه) ثبت می شود؛ گواهی های تابعیت را نباید با گواهی تابعیتی که به هنگام اخذ تابعیت برای خارجی ها صادر می شود اشتباه گرفت.
گواهینامه های تابعیت آلمان در صورت درخواست و تأیید شرایط تابعیت برای متقاضیان توسط مقامات تابعیت محلی صادر می شوند و قیمت آنها 25 یورو است.
تابعیت آلمان از طریق اصل خون (jus sanguinis)
کودک در زمان تولد تابعیت آلمان را بدست می آورد در صورتی که یکی از والدین وی تابعیت آلمان را داشته باشد، این امر صرف نظر از محل تولد اعمال می شود.
با این حال، اگر والدین آلمانی خود در تاریخ 1 ژانویه 2000 یا بعد از آن در خارج از کشور آلمان متولد شده باشند و به زندگی خود در کشور دیگر ادامه دهند، کودک آنها که در خارج از آلمان متولد شده است تابعیت آلمان را به دست نمی آورد؛ مگر اینکه این بدان معنا باشد که کودک بدون تابعیت است یا اینکه تولد او ظرف یک سال در سفارت یا کنسولگری آلمان ثبت شود.
اگر فقط پدر کودک آلمانی باشد و با مادر ازدواج نكرده باشد، تأیید یا اثبات قانونی رابطه پدری لازم است، این روش فقط ممکن است قبل از 23 سالگی کودک پذیرفته شود. تابعیت والد دیگر در رابطه با اخذ تابعیت آلمان بی ربط است، اگرچه کودک معمولاً از بدو تولد تابعیت خارجی والدین دیگر را نیز بدست می آورد و در نتیجه چندین ملیت خواهد داشت.
تابعیت آلمان از طریق اصل زادگاه (jus soli)
علاوه بر اصل خون، از تاریخ 1 ژانویه 2000 قانون تابعیت آلمان، اصل زادگاه را برای اخذ تابعیت نیز به رسمیت می شناسد. بر اساس این اصل، فرزندان متولد خاک کشور آلمان از پدر و مادر غیر آلمانی، تحت برخی شرایط می توانند به طور خودکار تابعیت آلمان را بدست آورند. این شرایط عبارتند از:
✓ حداقل یکی از والدین او باید حداقل هشت سال اقامت قانونی در آلمان به عنوان محل زندگی اصلی داشته باشد.
✓ در زمان تولد کودک، یکی از والدین اجازه اقامت دائم آلمان را به مدت سه سال داشته باشد.
در گرفتن این نوع تابعیت، کودک مجدداً باید تابعیت والدین یا تابعیت آلمان را در سنین 18 تا 23 سال انتخاب کند، کودک باید تابعیت والدین را از دست دهد تا تابعیت آلمانی بگیرد یا درخواست تابعیت مضاعف کند. فقط کودکانی که پس از 2 فوریه 1990 متولد شوند، حق دریافت این نوع تابعیت را دارند.
کودکانی که قبل از این تاریخ در آلمان متولد شده اند و در اول ژانویه 2000 زیر 10 سال داشتند نیز می توانند مطابق ماده 40b قانون شهروندی آلمانSTAG برای یک دوره گذار ادعای تابعیت کنند، اگر شرایط اخذ تابعیت از طریق تولد هنگام تولد کودک برآورده شده باشد؛ این شکل از تابعیت فقط تا 31 دسامبر 2000 قابل درخواست است. كودكانی كه براساس اصل محل تولد یا به موجب تابعیت موقت مطابق با ماده 40b قانون شهروندی آلمان، تابعیت آلمان را بدست آورده اند و همچنین از طریق والدین خود دارای یك یا چند تابعیت خارجی هستند، باید بین سنین 18 و 23 تصمیم بگیرند که آیا آنها می خواهند تابعیت آلمان خود را حفظ کنند یا تابعیت دیگر را ترجیح می دهند.
تابعیت آلمان از طریق تولد
آلمان بر خلاف بسیاری از کشورها، تنها بر اساس محل تولد به کودکان تابعیت اعطا نمی کند و تقریبا بر اساس تابعیت والدین کودک به او نیز تابعیت آلمانی اعطا می شود. بر اساس اصل های گفته شده اخذ تابعیت آلمان بر اساس تولد در خارج از کشور آلمان تنها در صورتی که والدین شهروند آلمان باشند امکان پذیر است؛ و در صورت تولد در داخل کشور آلمان از پدر و مادر آلمانی یا والدین مقیم دائم آلمان (با هشت سال زندگی مستمر در این کشور) تابعیت این کشور به کودک متولد شده اعطا می شود. مهاجرت به آلمان برای پدر و مادر خارجی، با تولد کودک در خاک کشور آلمان امکان پذیر نبوده و حتی تابعیت این کشور به خود نوزاد نیز تعلق نمی گیرد.
اگر کودک تابعیت دیگری به همراه تابعیت آلمان خود داشته باشد، حقوق او در آلمان بیش از سایر شهروندان آلمان نیست و کشور محل زندگی او حقوق شهروندی او را مشخص می کند. قانون آلمان او را كاملاً و فقط بعنوان یك شهروند آلمان می بینید اگر با این وجود در کشوری اقامت داشته باشد که تابعیت آن را نیز دارد، نمی تواند از حمایت استاندارد کنسولی آلمان درخواست کند، زیرا توسط آن کشور به عنوان یکی از شهروندان همان کشور درنظر گرفته خواهد شد، نه به عنوان یک شهروند آلمان.