پرچم انگلستان و بریتانیا
پرچم نماد یک گروه، سازمان یا کشور است که اغفلب روی پارچه یا کاغذ بصورت رنگی درست می‌شود. در قدیم پرچم نماد اتحاد و تمایز در جنگ‌ها بکار می‌رفته است.
واژه پرچم
طبق منابع ترکیه‌ای واژه «پرچم» بصورت یک وام‌واژه در زبان ترکی عثمانی وجود داشته و پرچم، یک واژه‌ی فارسی است. این واژه از ترکیب «پر» (به معنای جلو، یا روی و بالای) و فعل «چمیدن» (به معنای پیچ و خم خوردن) درست شده است. واژه پرچم در لغت‌نامه دهخدا جزو واژه‌های غیرپارسی دسته بندی نشده و برخی‌ها عقیده دارند این واژه ریشه خارجی دارد. سپس واژه ترکی «بیرق» جای پرچم را در زبان پارسی باستان گرفت.
تاریخچه پرچم
پیشینه استفاده از پرچم در بین قبائل، چه در جنگ و چه در صلح، به روزگار باستان باز می‌گردد. آنطور که از منابع تاریخی بر می‌آید، تمدن‌های گوناگون، شرق و غرب از آن بهره می‌جستند. هر چند به طور دقیق مشخص نیست که نخستین بار استفاده از آن توسط چه کسی و در چه زمانی بوده است. یکی از قدیمی‌ترین پرچم‌های کشف شده، در منطقه شهداد نزدیک کرمان ایران بوده است. قدمت این پرچم برنزی به هزاره سوم پیش از میلاد، یعنی حدود 5 هزار سال پیش می‌رسد.
پر واضح است که پرچم، به دلیل اینکه نماد همبستگی لشکر بوده، یکی از اهداف دشمن برای از بین بردن پرچم‌دار و به زمین انداختن پرچم برای تضعیف روحیه جنگاوری لشکر مقابل به شمار می‌رفته‌است. در بسیاری از جنگ‌ها یکی از منصب‌های مهم، «پرچم‌داری» بوده‌است، چرا که پرچم نشانی از همبستگی در عمل و اتحاد در شعار به شمار می‌رفت؛ به گونه‌ای که هرگاه پرچم از دست پرچم‌دار می‌افتاده، نوعی شکست و از هم گسیختگی برای لشکر به‌شمار می‌آمده‌است.
در بین ایرانیان، پرچم به درفش کاویانی نیز شهرت داشته‌است. علت این نام‌گذاری آن بود که در ایران‌زمین خیزشی توسط «کاوه آهنگر» علیه پادشاه زمان خود «ضحّاک» پایه‌ریزی شد و او پیش‌بند کار خود را که از چرم سرخ‌رنگی بود، بر فراز چوبی قرار داد و قیام خود را آغاز کرد. و از آن پس به «درفش کاویانی» یعنی پرچم کاوه‌ای‌ها شهرت یافت. که بعدها به بسیاری ار بهترین جواهرات و سنگ های با ارزش زمان مزین شدو از درفش کاویانی در جنگ ایران و اعراب نیز در کتب تاریخی نامی به میان آمده‌است.
پرچم انگلیس
پرچم انگلستان شامل یک صلیب قرمز می‌شود که بر روی پیش‌زمینه سفید قرار دارد. این صلیب که به سلیب سنت جرج معروف است، در زمان‌های بسیار دورتر در قرون وسطی و جنگ‌های صلیبی، در انگلستان بکار برده میشد. از آنجایی که استفاده از این صلیب در قرن شانزدهم بسیار رایج شد، به سمبل شناخته‌شده‌ی انگلستان بدل گشت. همچنین قرون وسطی، نشانه‌ی شوالیه‌ها به شمار می‌رفت و به شریف‌ترین نشان بند جوراب (Most Noble Order of the Garter) معروف بود. نشان بند جوراباز نشان های درباری و اشرافی انگلستان است که توسط پادشاه یا ملکه انگلستان اعطا می‌شود.
تاریخچه پرچم انگلیس
سنت جرج (St George) که در اسلام به جرجیس معروف است، یک قدیس بود که در قرن دوازدهم، حامیان بسیار داشت. افسانه‌هایی از کُشتن یک اژدهای خبیث توسط جرجیس، وجود داشت.
جرجیس یک سرباز رُمی، کشیش و محافظ شخصی امپراتور دیوکلستین بود. پیش‌زمینه سفید پرچم انگلستان بخاطر لباس‌های سفیدی بود که انگلیسی‌ها در زمان جنگ‌های صلیبی می‌پوشیدند، اما صلیب قرمز بخاطر گرامیداشت مقام مذهبی بالای این شهید مسیحی بود که او در نبردهایش از آن استفاده می‌کرد. جرجیس در کاتولیک، آنگلیسان، ارتدوکس شرقی و کلیساهای ارتدوکس مشرق زمین، یک قدیس شناخته می‌شود. در دین اسلام نیز جرجیس را یک پیامبر می‌خوانند.
در سال 1188، هنگامی که هنری دوم انگلستان و فیلیپ دوم فرانسه با توافقی قصد شروع یک جنگ صلیبی را داشتند، پاپ مشخص کرد که هنری دوم از یک صلیب سفید بر پیش‌زمینه قرمز و فیلیپ دوم از یک صلیب قرمز بر پیش‌زمینه سفید در لباس‌های سربازان خود در این جنگ استفاده کنند. استفاده از این صلیب‌ها در لباس‌های ارتش‌های انگلیس و فرانسه، بخاطر اینبود که سربازان بتوانند سربازان خودی را از دشمن، تشخیص دهند. مورخان قرن سیزدهم همگی سر این موضوع توافق دارند که انگلستان می‌خواست سمبل قبلی خود را داشته باشند و سپس هردو پادشاه تصمیم به تعویض نشان، گرفتند. امابرخی از سربازان فرانسه همچنان به پوشیدن لباس نظامی قبلی‌شان ادامه داده و انگلیسی بنظر می‌رسیدند. رفته رفته نماد صلیب قرمز بر پیش‌زمینه سفید نماد ارتش جنگ‌های صلیبی شد و تمام سربازان از هر کشوری، این نوع لباس را می‌پوشیدند.
در نبرد ایوشام در سال 1265، سربازان سلطنتی انگلسان، از صلیب قرمز بر روی یونیفرم سفیدشان استفاده کردند تا در میدان نبرد یکدیگر را میان سربازان شورشی بارون که در جنگ پیشین آنها (نبرد لوئس) صلیب سفید داشتند، تشخیص دهند. همچنین صلیب سرخ سنت‌جرج نماد انگلیسی‌ها در جنگ ولز در ده سال بعد بود.
برخی از مورخان بر این باورند که صلیب سرخ سنت‌جرج از پرچم شهر جنوا در سال 1190 گرفته شده است؛ وقتی که کشتی‌های انگلیس قصد عبور از دریای سیاه و دریای مدیترانه را داشته و از نیروهای دریایی جنوا ایتالیا، درخواست حمایت داشتند.
پرچم بریتانیا
پرچم بریتانیا که به نشان اتحاد یا Union Jack معروف است، پرچم رسمی کشور پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی است. کشور پادشاهی متحد در فارسی، به بریتانیا نیز معروف است (با بریتانیای کبیر تفاوت دارد). این پرچم ابتدا پس از تشکیل کشور پادشاهی متحد در سال 1707 در پی اتحاد کشورهای انگلستان و ولز (در جنوب بریتانیا) با اسکاتلند (در شمال بریتانیا) بوجود آمد. سپس با پیوستن ایرلند شمالی نیز به کشور بریتانیای کبیر، پرچم کشور پادشاهی متحد به شکل امروزه خود رسید.
پرچم بریتانیا از از پرچم سه کشور اصلی تشکیل دهنده‌اش، ایجاد شده است.
- پرچم انگلستان با صلیب سرخ جرجیس
- پرچم اسکاتلند با صلیب سنت آندریاس و زمینه آبی
- پرچم ایرلند شمالی با صلیب x مانند سنت پاتریک
استفاده از پرچم بریتانیا
پرچم بریتانیا در 300 سال گذشته در پرچم بسیاری از کشورها مانند هند، استرالیا، زلاندنو (نیوزیلند)، قبرس، امریکا، فلسطین، کنیا، نیجریه، سیلان، جامائیکا، کانادا و سنگاپور، نقش داشته است. پس از بازپس دادن هنگ کنگ به جمهوری خلق چین در سال 1999، نقش بریتانیا در پرچم هنگ کنگ، حذف گردید.
امروزه تنها چهار کشور از قلمروهای همسود بریتانیا، نقش بریتانیا را در پرچم خود حفظ کردند. این کشورها شامل استرالیا، نیوزیلند، فیجی و تووالو هستند. همچنین در برخی ایالت‌های کانادا (بریتیش کلمبیا، مانیتوبا و آنتاریو) و در ایالت هاوایی ایالات متحده امریکا، نقش پرچم بریتانیا به چشم می‌خورد.